KOSHER BELGESİ

Kosher belgesi musevi inancına uygun olarak üretilmiş ürünlerin göstergesi olan bir belgedir. İşletmelerde üretim yapılırken tüm aşamaların ve kullanılan malzeme ve hatta ekipmanların musevi inançlarına uygunluğu din adamları tarafından kontrol edilir. Musevi dini kuralları gereğince tüketilmesine cevaz verilen gıda maddeleri için düzenlenen "Koşer Belgesi", bu gıda maddelerinin kaynağından sunumuna kadar geçen süreçte koşullara uygun olarak hazırlandığının gözlenerek saptandığını teyit eden bir belgedir. Uygulama, ekipman ve malzemelerde inançlarına aykırı bir durum olmaması durumunda din adamları firmada üretilen ürünlere Kosher Belgesi verir.

Kosher İbranice’de “uygun” anlamına gelmektedir Ürünlerin yöneldiği İsrail pazarlarındaki dindarlık durumuna göre kurallar katılaşabilmektedir. Dünyada toplam Yahudi nüfusu 14 Milyon civarında olup, bu nüfusun yaklaşık % 40’ı İsrail’de yaşamaktadır. İsrail’de gıda maddelerinin Koşer olması yasal olarak zorunlu değildir. Ürünlerin Koşer olması tercih sebebi olabilirken, Koşer Belgelendirmesinin getirdiği maliyet, ürünlerin fiyatının yükselmesine neden olmaktadır. Koşer konusunda en hassas ürünler, et ve süt ürünleridir. İsrail’e gıda ürünleri ihraç eden firmalarımızın Koşer Sertifikası ile ilgili olarak karşılaştıkları en önemli sorunun, Koşer olarak yapılan üretimin getirdiği maliyet artışları olduğu görülmektedir.

Yurt dışında imale edilen yada yurt dışına satışı gerçekleşen birden fazla ürünün üzerinde Koşer ibaresi yer alır. Bu ibare Yahudi olmayanlar tarafından da aranan bir özelliktir. Çünkü Yahudilerde domuz eti tüketmek ve kullanmak yasaktır.

Koşer Belgesi Verilme Süreci

Kosher ’in Musevi dinine uygun ve tam demektir. Kosher sertifikası Musevi inancına uygun şekilde imal edilmiş ürünleri tescilleyen bir belgedir. Kosher ibaresi Museviler dışında da aranan bir özelliktir. Bu belgeye sahip ürünlerde domuz eti ve bileşenlerinin olmaması Müslümanlar tarafından da bu ürünlerin tercih edilmesini sağlamaktadır. Özellikle Avrupa pazarına ihracat yapmayı düşünen firmaların ürünleri için bu belgeyi alması emsalleri arasında bu ürünleri ön plana çıkarmaktadır.

Kosher belgeli firma sayısı her sene bir önceki yıllara göre artmakta ve tüketim piyasasında Kosher belgeli ürünler daha büyük bir Pazar payına sahip olmaktadır. Kurumlarda üretim gerçekleşirken bütün süreçlerin ve kullanılan malzeme hatta ekipmanların Musevi inançlarına uygunluğu din adamlarınca üretim yerinde denetimi gerçekleşir. Uygulama, ekipman ve malzemelerde inançlarına ters bir durum olmaması halinde din adamları firmada imal edilen ürünlere KOSHER (Koşer) Belgesi verir.

Et dışındaki ürünlerin de koşer sayılabilmesi ve kaşer sertifikasına sahip olabilmesi adına din adamları tarafından incelenmiş ve hijyene uymayan veya Yahudi inançlarına aykırı katkı maddesi ya da işlem basamakları kapsamaması gereklidir. Bu nedenle koşer belgesine sahip olmak isteyen üretici firmalar bu incelemeden geçerler. Bu sertifika Musevi dini mensuplarının yoğun olarak yaşadıkları ülkelere ihracatta da önemli bir unsur olarak görülmektedir. Koşer Belgesi almak isteyen firma aşağıdaki işlem basamaklarını bilmeli ve ona göre hazırlık yapmalıdır.

Hangi Ürünler Kosher Kapsamındadır?

• Koşer ve helal et ve et ürünlerinin büyük benzerlik gösterdiğini söyleyebiliriz. Domuz ve bileşenleri Musevi inancında da yasaklanmıştır. Benzer şekilde tüketimine izin verilen hayvanların da kesim yöntem ve şartlarının uygun olması, sakat ve hasta hayvan kesilmemesi, kanın boşaltılması gerekmektedir.
• Karada yaşayan hayvanlar arasında geviş getiren ve çift tırnaklı hayvanların yenmesi serbest olmak ile birlikte, bu özelliği bulundurmayanlar ise yenmesi yasaktır ve tavşan, domuz ve deve eti de yenmesi yasaktır.
• Balık dışındaki deniz canlılarından kabuklu canlılar ve yumuşakçalar koşere uygun değildir.
• Bitkisel ürünlerin böcek, asalak ve haşereden arındırılmış olması gerekmektedir.
• Museviliğe göre bir ürünün nihai olarak koşere uygun olabilmesi için ham halinden hazırlık, işleme, pişirilme ve tüketim aşamasına dek tüm süreçlerde Koşere uygun bir süreç takip edilmek zorundadır.
• Asla kan tüketilemez. Et ve süt ürünlerinin birlikte kullanılması ise yasaktır.
• Üretimde kullanılan araç, malzeme, kap, fırın gibi tüm ekipmanın da temiz ve dinen pak olması gerekmektedir.

Koşer Belgesi verilme sürecindeki işlem basamakları;

• Koşer Belgesi veren yetkili kuruluşa başvuru yapılır.
• Yetkili kuruluş tarafından verilen formlar doldurulur ve istenilen belgeler istenilen formatta (PDF veya DOC gibi) yetkili kuruluşa sunulur.
• Yetkili kuruluş aldığı dokümanları inceler ve eksiklik yoksa ilgili firmaya fiyat teklifi yapar.
• Fiyatta anlaşma sağlanması durumunda yetkili kuruluş ilgili firmaya denetlemeler için hangi gün geleceğini bildirir.
• Yetkili kuruluş belirttiği tarihte denetlemeleri yapar.
• Denetlemeler sonucunda eksik aksak husus varsa düzeltilmesi belirtilir, eğer yoksa veya eksik aksak hususlar giderildi ise Koşer Belgesi yetkili kuruluş tarafından ilgili firmaya verilir.

Dikkat edilmesi gereken noktalar ise şöyle sıralanabilir;

• Kosher Belgesi için başvurduğunuz ürünlerde bulunan tüm katkı maddelerinin kosher belgeli olmasına dikkat edin. Ürün ambalajlarının üzerinde K ya da daire içinde U işaretinin olması yeterli. Bulunmayanlar için belgesinin bir kopyasının bulunması gerekiyor.
• Bitkisel ürünler için böcek varlığının araştırılması ve gerekli temizlik faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi gerekiyor.
• Alkol sirkesi, şarap sirkesi gibi alkol içeren malzemelerin gerek ürünlerde gerekse üretim alanında bulunmaması gerekiyor.
• Et ve süt ürünlerinin kullanıldığı durumlarda karışma ihtimalinin tamamen engellenmesi gerekiyor. İnanç gereği ikisi bir arada tüketilmiyor. Çapraz bulaşmaların engellenmesi ve iki tür için kullanılan ekipmanların ayırılması en uygun çözüm gibi görünüyor.
• Balık ürünleri de süt ürünleri gibi et ürünleri ile karıştırılmamalıdır.
• Yemekhanelerde kullanılan çatal, bıçak, kaşık gibi ekipmanların üretim sahasında kullanımı engellenmelidir.
• Genel temizlik kurallarına dikkat edilmelidir.

Bu temel gereklilikler tarla kaynaklı hammadde kullanan işletmeler içindir.

Koşer Belgesi’nin Geçerliliği

Koşer Belgesi’nin geçerliliği alınan ürüne göre değişir. Ancak genellikle Koşer Belgeleri bir yıl süreyle geçerlidir. Belgenin geçerliliğini yitirmesi ile  yetkili kuruluş tarafından tekrar denetlemeler yapılır ve belge yenilenir. Koşer Belgesi alınan ürünün özelliklerine bağlı olarak denetlemeler yılda bir kere yapılabilirken yılda birkaç kez de yapılabilir.