GIDA SEKTÖRÜ BELGELENDİRME

İTU BELGESİ

Güncelleme: 12/03/2019 17:04:00

İTU BELGESİ

Gıda üretimi günümüz dünyasında çok önemli bir stratejiye sahiptir. Dünyanın yarısı açlıkla mücadele ederken, diğer yarısı da ürettiği ve tükettiği gıda maddelerinin güvenli olmasını istemektedirler. Güvenli gıda denildiğinde, insan sağlığına zararlı olmayan, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik kalıntılar içermeyen, aynı zamanda izlenebilirliği sağlanmış ürünler akla gelir. Hem üretimi geliştirmek hem de ürettiğimiz ürünleri doğru pazarlara satabilmek için, üreticilere ve bu ürünleri paketleyen, dağıtan hatta depolayan ve pazarlamasını yapan kurum ve kuruluşlara çok önemli sorumluluklar düşmektedir. Bugün tüm dünyada Tarımsal ürünlerin izlenebilirliği, gıda güvenliğinin sağlanması açısından en önemli konu haline gelmiştir. Bu konuda çok çeşitli çalışmalar yapılmış ve hala daha yapılmaktadır. Artık tüketici sofrasına gelen gıdanın üretim prosesini bilmek istemektedir. Tüm bu gerekliliklerden doğan bir kavram vardır ki son yıllarda tüm tarım ve ihracat sektörünü etkisi altına almıştır. Bu kavram minimum tarımsal üretim kriterlerini kapsayan iyi tarım uygulamalarıdır.

Son yıllarda modern teknolojinin gelişmesinin tarım sektörüne de etkisi olmuştur. Üretim girdilerinin gereğinden fazla kullanılması tarım ürünlerinde kimyasal kalıntılar oluşmasına sebep olmuştur. Tarımda yaşanan bu tür olumsuzlukların oluşmasını engellemek için de İyi Tarım Uygulamaları adı altında değerlendirmeler önem oluşturmaya başlamıştır. Bu uygulamalarda ki amaç tarımsal üretim sisteminin sosyal açıdan yaşanabilir, ekonomik açıdan kârlı ve verimli, insan sağlığını koruyan, hayvan sağlık ve refahı ile çevreye önem veren bir hale getirmek için uygulanması gereken işlemler olarak tanımlanmaktadır.

Günümüzde tüketiciler tükettikleri tarımsal ürünler başta olmak üzere, satın aldıkları tüm gıda ürünlerinin güvenliğinden emin olmak ister. Bu nedenle de gerek doğrudan gerekse tarımsal ürünlerin güvenle üretildiğinin garantisini tüketicilere sunabilmek için sistem ve standartların oluşturulması kaçınılmaz olmuştur.

İyi Tarım Uygulamaları Belgelendirme Süreci

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın İyi Tarım Uygulamaları kapsamında İyi tarım ve uygulamaları ilişkin yönetmeliğine göre tarımsal ürünlerin İyi Tarım Uygulamaları (İTU) şartlarına göre belgelendirilmesi, Bakanlık tarafından verilen yetkiyle, özel ve bağımsız belgelendirme kuruluşları tarafından gerçekleştirilmektedir. Denetime girecek işletmenin Grup üreticisinin kendisini tanımladığı bir tüzel kişiliğe sahip olması gerekmektedir. Grubun iyi tarım uygulamalarına yönelik olarak geliştirilmiş bir kalite yönetim sistemini kurmuş ve uyguluyor olması gerekmektedir.

İyi Tarım Uygulamaları Belgelendirme Standardı, bireysel sertifikasyon ve grup sertifikasyonu şekilde iki modüle ayrılmaktadır:

Bireysel Sertifikasyon: Gerçek ya da tüzel kişilerin malik ya da kiracı sıfatıyla kullanımı altında bulunan tarım arazilerinde tarımsal üretim yapan işletmeye bireysel sertifikasyon uygulanmaktadır.
Grup Sertifikasyonu: Üretici örgütleri ya da kooperatiflerin çatısı altında oluşturulan, sözleşmeyle kurulan ve bir arada bulunan gerçek kişilerin malik ya da kiracılık sıfatıyla kullanımı altında bulunan tarım arazilerinde tarımsal üretim yapan işletmeye grup sertifikasyonu uygulanmaktadır.

Grup sertifikasyonunda bireysel sertifikasyondan farklı olarak iki imza süreci bulunmaktadır. İlkinde kooperatifler veya üretici birlikleri üreticilerle de sözleşme imzalamakta; sonrakinde ise kooperatifler İTU Belgesi için müracaat ettiklerinde belgelendirme kuruluşu ile sözleşme imzalamaktadır. Ayrıca kooperatif olarak müracaat eden işletmelerden Kalite Yönetim Sistemi standartlarını karşılamaları beklenmektedir. Sertifika başvurusu, yerli ya da uluslararası bir otorite tarafından akredite edilen bir belgelendirme kuruluşuna yapılmalıdır. Türkiye’de İyi Tarım Uygulamaları sertifikasyon prosedürleri Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından akredite edilen belgelendirme kuruluşlarınca yürütülmektedir. İTU Belgesi standardı, ülkemizde 2010 yılından itibaren aktif olarak uygulanmaktadır. İTU Belgesi, çevre ve gıda güvenliği alanında uluslararası bir denetim ve gözetim sistemi olan GLOBALGAP standartlarına uygun olarak düzenlenmektedir. İTU Belgesi kapsamında sadece tarımsal ürünlerin yetiştirilmesi yer almamaktadır. Paketlenmiş (nihai) ürüne varana kadar tüm süreçler İyi Tarım Uygulamaları standardının kapsamına girmektedir.

İyi Tarım Uygulamalarının Faydaları

İyi Tarım Uygulamaları Tehlike Önleme, Tehlike Analizi (HACCP) Zararlılarla Entegre Mücadele ( IPM ) ve Entegre Ürün Yetiştiriciliği (ICM) ilkelerini temel alarak, çiftçilikle ilgili metotların ve teknolojilerin sürekli gelişmesini destekler. İyi Tarım Uygulamaları bitkinin toprağa ekiminden önceki süreçten işlenmiş nihai ürün sürecine kadar sertifikalandırılmış tarımsal Ürünün tam üretim sürecini kapsar. Ayrıca; Gıda Güvenliği, Hayvan Refahı, Çevre Koruma ve İşçi Sağlığı, Güvenliği ve Refahı konularını da kapsar. İyi Tarım Uygulamaları; Çevre, insan, havyan sağlığına zarar vermeyen bir üretimin yapılması, doğal kaynakların korunması, tarımda izlenebilirlik ve sürdürebilirlik ile gıda güvenliğinin sağlanması amacıyla yapılan tarımsal üretim şeklidir. İyi tarım Uygulamaları sertifikasına sahip ürünün; Kimyasal, fiziksel, mikrobiyolojik kalıntılar içermediği, çevreyi kirletmeden ve doğal dengeye zarar vermeden üretildiği; üretimi sırasında insan, işçi ve diğer canlıların olumsuz etkilenmediği; üretildiği ve tüketildiği ülkelerin tarımsal mevzuatına uygun olarak üretildiği anlaşılır.

Özetle İyi Tarım Uygulamaları;

Üreticilere Faydaları:

Kaliteli ürün yetiştiriciliği sağlar.
İç ve dış pazarda tercih edilme nedenidir.
Eşit rekabet şartlarında diğer üreticilerden önde olmadır.
Perakendecilerle nitelikli anlaşmalar sağlar.
Üretimde çalışanların güvenliği sağlar.

Tüketicilere Faydaları

Gıda güvenliği ve insan sağlığı ile ilgili riskleri azaltır.
Ürünün kaynağı hakkında izlenebilirlik sağlar.
Üründe kalite ve güvenilirliği sağlar.
Tüketicilerin gıda kalitesi ve güvenliği ile ilgili talepleri başarı ile karşılanır.

Perakendecilere Faydaları

Üretici ile nitelikli anlaşma olanağı sağlar.
Halk sağlığı ve ürünün güvenilirliği ile ilgili endişeleri ortadan kaldırır.
Tüketicinin ürüne olan güveniyle talepte artış sağlanır.
Yasal düzenlemelere uygunluk göstermesi nedeniyle engellerin ortadan kalkmasına olanak sağlar.

İhracatçıya Faydaları

Üretim miktarı ve kalite kayıpları önlenir.
İhracatçılar bu uygulama ile tarife dışı engelleri aşmış olur.
Uygulama ile birlikte ihracatçılar daha geniş pazarlara ulaşırlar.
Ürünün izlenebilirliği ve sağlıkla ilgili risklerinin azaltılması ile artan talepler sayesinde daha fazla gelir elde ederler.

Çevreye Faydaları

Sürdürülebilir, çevreye karşı sorumluluk alan bir üretim, doğal hayatın ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik bir üretim yapılır.
Tarımın çevreye olan zararlı etkilerinin azaltılmasını sağlar.
Korumacı bir yönetim planı uygulanmış olur.