GLOBAL ORGANİK STANDART DENETİMİ

GLOBAL ORGANİK TEKSTİL STANDARDI (GOTS)

Global Organik Tekstil standardı tüketicilerde güven ve farkındalık oluşturmak için hammaddenin hasadından başlayıp, ürünün çıkışına hatta etiketlemesine kadar oluşan süreçte  uluslararası alanda oluşturulan kurallar ve organizasyon bütünüdür. Amerika, İngiltere, Japonya ve Almanya gibi ülkelerin oluşturduğu üye ülkeler çevre, iş güvenliği ve sosyal sorumluluğu olan tekstil ile ilgili deneyim ve tecrübelerini kullanarak organizasyona katkıda bulunmaktadırlar.

 

GOTS organik liflerden yapılan yaklaşık %7 de elyaf bulunduran tekstil ürünleri GOTS sertifikalı olmaktadır.  Kimyasal maddelerin, boyar maddelerin ve yardımcı maddelerin tekstilde süreçlerinin aşamalı olarak izlendiği ve GOTS’a göre yönlendirildiği tüm aşamalardır.

 

Tekstil sektöründe tüm prosesler yalnızca onaylı kuruluşlar tarafından girdilerinin onaylı olmasını gerektirmektedir. İşletmeler hammaddenin (kabulünden), girdisinden çıktısına kadar tüm proseslerde GOTS eğitimi ile ürünlerini ayırmak ve izlemek için ayrı bir sistem kurmalıdır. Küreselleşmenin getirdiği pazarda rekabetin artması üreticilerin organik ürün üreterek rekabet üstünlüğü elde etmesini sağlamaktadır.İş sağlığı ve güvenliği bilinciyle, sosyal uygunluk farkındalığı ile insana, canlılara ve çevreye zarar vermeyen ürünler tüketiciler tarafından daha çok tercih edilir olmuştur.. Tekstil ürünleri insanlar için önem arz etmektedir. Çünkü insan vücuduna temas halinde olan tekstil ürünleri hammaddenin girişinden çıkışına kadar birçok işlemden geçmektedir. Gerek kimyasal maddeler gerek boyar maddeler ürünler için tehlike oluşturmaktadır. Tekstil ürünlerinin kullanıcılara zarar vermemesi gerekmektedir. Tekstil ürünleri Sindirim ve solunum yoluyla deriye temas edebilmektedir. Tekstil ürünlerinin üretiminde insan sağlığına ve çevreye zarar vermeyen ürünlerin kullanılması, kaliteli, kontrolden geçmiş ham madde tüketiciler tarafından daha çok tercih edilir olmuştur. Ülkemizde 1990 yılından bu yana organik tekstil üretimi daha çok önemsenmektedir. Türkiye tekstil kalitesi ve çeşitliliği fazlaca olan ülkelerden biridir. Ayrıca organik tekstil üretimi için tüm şartlara da sahiptir. Tarımsal araziden sanayiye kadar organik tekstil üretiminin tüm aşamaları kalite, iş gücü ve de kalifiye personel ile yerine getirilmektedir.

 

EN KALİTE DANIŞMANLIK OLARAK GOTS DANIŞMANLIĞINDA;

• Mevcut durum analizi
• Personel kayıtları ( özlük dosyaları, SGK dökümleri, bildirgeler, aylık hesap pusulaları, iş devam kartları, yıllık izin kayıtları, İş sözleşmeleri.. vd)
• İş Sağlığı ve Güvenliği Kayıtları (6331 yasa gereği tüm gerekli dokümanlar)
• Çevre ile İlgili Kayıtlar (ÇED görüşü, Çevre prosedürleri vd kayıtlar)
• Atık Yönetimi
• Fiziksel düzenlemeler
• Sosyal Sorumluluk dokümanları (hedefler, politikalar, talimatlar, formlar, dokümante bilgi ve iç denetim, yönetim toplantıları)
• Risk Yönetimi
• Kimyasal düzenlemeler
• Gerekli diğer kayıtlar ve toplantılar

 

GLOBAL ORGANİK TEKSTİL STANDARDI (GOTS)  VERSİYON 6.0

 

International Working Group yani Uluslararası Çalışma Grubu tarafından 2005 yılında bu standardın ilk versiyonu yayınlanmıştır. GOTS Standardı; birinci Versiyonun yayınlanmasından 9 yıl sonra ve Versiyon 4.0, Versiyon 3.0’ın tanıtılmasından 3 yıl sonra, 1 Mart 2014’te yayınlanmıştır. Mart 2017’den bu yana bu standardın Versiyon 5.0’ı geçerli olmuştur. Bilindiği üzere 1 Mart 2020 de yürürlük tarihi 01 Mart 2021 olan Global Organik Standardı (GOTS) Versiyon 6.0 yayınlanmıştır. Bu standart ile denetlenen işletmeden beklenen ürünlerini kullanan müşterilere güvence vermek ve hammaddenin hasadından başlamak üzere yani girdisinden çıktısına kadar çevresel ve sosyal sorumlu üretim yaptığını etiketlemeye ve son kullanıcıya kadar organik statüsünü korumayı hedeflemesi beklenmektedir.

Global Organik Standardı (GOTS) %70 organik doğal liften tüm tekstil işleme ürünlerinin üretimi işlemesi imalatı ambalajı etiketlenmesi ve dağıtımına kadar tüm prosesleri kapsamaktadır. Standardın ürün diye adlandırdığı kavrama örnek şunlar olabilmektedir; nihai ürünler, lif ürünler, iplikler, kumaşlar, giysiler, aksesuarlar, moda tekstil aksesuarları, tekstil oyuncaklar, ev tekstilleri, yatak ve yatak ürünleri de içeren tekstil kişisel bakım ürünlerini kapsamaktadır.

Global Organik Standardı (GOTS) zorunlu gerekliliklere odaklanmaktadır. Bu kriterler ise GOTS ürün tesisinin tümüne yönelik olup çevre yönetimi, asgari sosyal kriterler, atık su arıtımı, İşleme imalat ve ticaret aşamalarının denetimi, etik iş davranışı olmaktadır. GOTS denetimine girecek firmalar standartla birlikte aynı zamanda yasal mevzuatlara da riayet etmelidir.

Global Organik Standardı (GOTS) etiketleme önem arzetmektedir ve iki ayrı sınıfa ayrılmaktadır. Bu ayırmayı sağlayan özellik ise sertifikalı üründeki malzemenin “organik /” organik dönüşümde malzeme oranıdır. GOTS denetimine girip onay almış işletmelerin tekstil ürünleri yani GOTS ürünleri

“Organik” veya “organik- dönüşümde olarak”

“ (%x) organik malzemelerden üretilmiştir veya  “(%x) organik dönüşümde malzemelerden üretilmiştir olarak ve GOTS logosu olarak etiketlenir, kullanılabilir ve satılabilir.

Sertifikalı Kuruluşun Onaylı Belgelendirme Kuruluşu tarafından onaylanması ile birlikte GOTS etiketlemesi sadece sertifikalı kuruluş tarafından ürüne ambalaja uygulanmaktadır.

 

 

GLOBAL ORGANİK STANDARDI (GOTS) KRİTERLER

 

Organik Lif Üretimine Yönelik Gereklilikler

Onaylı olanlar; ilgili üretim (mahsul ve hayvansal üretim) kapsamına yönelik olarak IFOAM Standartlar Ailesinde (IFOAM Family of Standards) sertifikalandırılmış herhangi bir standarda göre (834/2007 sayılı AT Yönetmeliği, USDA Ulusal Organik Program (NOP-National Organic Program), APEDA Ulusal Organik Üretim Programı (NPOP-National Programme for Organic Production), Çin Organik Standardı GB/T19630 gibi) ‘organik’ veya ‘organik-dönüşümde’ (organic-in conversion’) olarak sertifikalandırılmış doğal liflerdir.  

 

Lif Malzeme Bileşimine Yönelik Gereklilikler

Ürünlerin –aksesuarlar hariç- lif içeriğinin en az %95’i (≥%95) sertifikalı organik kaynaktan veya ‘dönüşüm’ periyodundan olacaktır . Ürünlerin lif içeriğinin maksimum %5’i (≤%5) Bölüm 2.4.9’da ‘ilave lif malzemeleri’ kapsamında listelenmiş organik olmayan liflerden olabilir. Yüzde rakamları, ürünlerin normal şartlardaki lif içeriğinin ağırlığını ifade eder.

%x Organik Malzemelerden Üretilmiştir veya %x Organik- dönüşümde Malzemelerden Üretilmiştir Olarak Satılan, Etiketlenen veya Beyan Edilen Ürünler

Ürünlerin –aksesuarlar hariç- lif içeriğinin en az %70’i (≥%70) sertifikalı organik kaynaktan veya ‘dönüşüm’ periyodundan olacaktır . Ürünlerin lif içeriğinin maksimum %30’u (≤%30) Bölüm 2.4.9’da ‘ilave lif malzemeleri’ kapsamında listelenmiş organik olmayan liflerden olabilir. Yüzde rakamları, ürünlerin normal şartlardaki lif içeriğinin ağırlığını ifade eder.

 

GOTS ÜRETİM TÜM PROSESİNDEKİ GENEL KİMYASAL GEREKLİLİKLER

Global Organik Standardı (GOTS) belirtilen tabloda  konvansiyonel tekstil işlenmesinde kullanılabilecek (imkan dahilinde) ancak çevresel ve/veya toksikolojik sebeplerden dolayı GOTS Ürünlerinin tüm işleme aşamalarında açık bir şekilde yasaklanmış veya kısıtlanmış kimyasal girdiler listelenmiştir.

Bu Bölümde açık bir şekilde listelenmemiş madde gruplarının veya münferit maddelerin yasaklanması veya kısıtlanması Bölüm 2.3.2 ‘Tehlike ve toksisiteye ilişkin gereklilikler’ veya Standardın diğer kriterlerinden de kaynaklanabilir. GOTS Ürünlerinin işlenmesinden kullanım  amacına kadar  tüm kimyasal girdiler, kullanılmadan önce GOTS Onaylı Belgelendirme Kurumunun onayına tabidirler. Preparatlar kullanılmadan önce, özel akreditasyon kapsamına (“Pozitif listelerdeki tekstil tamamlayıcı unsurların (kimyasal girdilerin) onayı (Kapsam 4)”) yönelik olarak Global Standard gGmbH tarafından yetkilendirilmiş bir GOTS Onaylı Belgelendirme Kurumu tarafından değerlendirilmiş ve ticari isimleri onaylı bir listeye kaydettirilmiş olacaktır. Onay başvurusu, yetkili belgelendirme kurumları tarafından düzenlenmiş ve başvurusu yapılan preparatların (bu Standardın kriterlerin uygun olduğu tespit edilmiş) ticari isimlerini içeren uygunluk belgelerini (Onay Mektubu) alan ilgili kimyasal üreticisi veya preparatın tedarikçisi tarafından yapılacaktır.

İşletmelerde, tüm kimyasal girdilerin (maddeler ve preparatlar), yürürlükteki geçerli bir norm veya direktife uygun olarak düzenlenmiş bir Malzeme Güvenlik Bilgi Formu (MSDS- Material Safety Data Sheet) olacaktır. Onaylı Belgelendirme Kurumlarının (uygun ve gerekli olduğu hallerde) ilave bilgi kaynaklarını (tamamlayıcı unsurların spesifik bileşenlerine dair ilave toksikolojik ve çevresel veriler, test raporları, içeriklerin bağımsız laboratuvar analizleri ve izlenebilirlik kontrolleri, ‘kasıtlı kullanım yok’ beyanları, tehlikeli ve toksisiteye yönelik veri kaynakları, vb.) değerlendirmeye dahil etmeleri istenir.

 

GLOBAL ORGANİK STANDARDI (GOTS) KAPSAMINDA ÇEVRE YÖNETİMİ

Global Organik Standardı (GOTS) kriterlerinde en önemli hususlardan biri de tüm firmaların, kendi işleme/imalat aşamaları ile ilgili olan yürürlükteki ulusal ve yerel yasal çevre gerekliliklerine uygunluğu sağlaması istenmektedir. (Havaya emisyon, atık su boşaltma/tahliye ve de atık ve çamur imhasına ilişkin olanlar da dahil olmak üzere).

İşletme, kendi tesislerindeki ilgili çevresel performansların takibine ve iyileştirilmesine imkan tanıyan yazılı çevre politikası, çevresel riskler ve prosedürleri olacaktır. Çevre politikası tüm çalışanlarla paylaşılacaktır. İşleme/imalat aşamasında aşağıdaki aşamalarda veriler ve prosedürler olması gerekmektedir.

• Sorumlu kişi (Atanan)
• Enerji ve su kaynakları ve hedeflenen kg tekstil çıktısı başına bunların tüketimi
• Kg tekstil çıktısı başına enerji ve su tüketimini düşürmek için hedefler ve prosedürler
• Atık ve tahliyelerin takibi
• Atık ve tahliyeleri minimizi etmeye yönelik prosedürler
• Atık ve çevre kirliliği ilgili hadiselerde izlenecek prosedürler
• Su ve enerjinin korunumu, kimyasalların uygun şekilde muamelesi ve asgari düzeyde kullanımı ve uygun şekilde bertaraf edilmesine yönelik personel eğitimine ilişkin dokümantasyon
• Gelişim Programı

 

GLOBAL ORGANİK STANDARDI (GOTS) KAPSAMINDA ATIK SU ARITMA

Tüm yaş işleme birimlerinden gelen atık sular, çevreye tahliye edilmeden önce dahili veya harici işlevsel atık su arıtma tesisinde arıtılacaktır. Atık su arıtımına yönelik (TOC, BOD, COD, pH, sıcaklık sınır değerleri, renk giderme, kirleticilerin kalıntıları (kimyasal) ve bertaraf yöntemleri dahil) yürürlükteki ulusal ve yerel yasal gereklilikler yerine getirilecektir. Asgari kriter yerel/ulusal kanundur (GOTS gereklilikleri daha düşükse).

Atık su analizleri normal çalışma kapasitesi üzerinden periyodik olarak gerçekleştirilecek ve dokümante edilecektir. İşletme bu bilgilerle ilgili verilere sahip olmalıdır.

 

 

GLOBAL ORGANİK STANDARDI (GOTS) KAPSAMINDA DEPOLAMA AMBALAJLAMA VE NAKLİYE

İşletmeler, Organik tekstil ürünlerini, yasaklı maddeler tarafından kontamine olmaları ve  konvansiyonel ürünler ile karışmaları veya içeriklerinin değişmesi engellenecek şekilde depolanacak ve nakledilecektirler.

Nakliye araçları ve güzergahları dokümante edilecektir.

Ulusal veya bölgesel yasa veya kanunlar gereğince pestisitlerin/biyosidlerin kullanımının zorunlu olduğu hallerde bunlar, yürürlükteki/ilgili ulusal ve uluslararası organik üretim standardına uymak şartı ile Depolarda/Nakliyede kullanılabilirler. Depolama ve nakliye faaliyetlerinde kullanılan ahşap paletler bu gereklilikten muaftır.

 

 

GLOBAL ORGANIC TEXTILE STANDARD VERSION 6.0 KONTROL İÇİN GEREKLİ BELGELER

Çevresel uygunluk:  

 

• ÇEVRE İZİN BELGESİ (YOKSA GEÇİCİ FAALİYET BELGESİ VEYA ÇED KAPSAM DIŞI YAZISI)
• ÇEVRE POLİTİKASI (POLİTİKANIN ÇALIŞANLARLA PAYLAŞILMIŞ OLMASI ZORUNLULUĞU VARDIR)
• ÇEVRE EĞİTİMİ KAYITLARI (SU VE ENERJİ TASARRUFU/TASARRUF HEDEFLERİ. KİMYASALLARIN MİNİMUM KULLANIMI
• ATIKSU, TEHLİKELİ ATIK VE KATI ATIKLARIN MİNİMİZE EDİLMESİ, BERTARAFI VE İZLENMESİ HAKKINDA)  ÇEVRE GÖREVLİSİ BELGESİ / ÇEVRE DANIŞMANLIK YETERLİK BELGESİ (ISLAK İŞLEM YAPAN İŞLETMELER İÇİN),
• ÇEVRE SORUMLUSU ATAMA YAZISI  ÇEVRESEL YÖNETİM SİSTEMİ PROSEDÜRÜ (ISLAK İŞLEM YAPAN İŞLETMELER İÇİN)
• TEMİZ ÜRETİM PLANI (ISLAK İŞLEM PROSESLERİNDE GÜNLÜK MİN 10 TON SU KULLANAN İŞLETMELER İÇİN, DİĞER
• İŞLETMELER İÇİN AYLIK BAZDA ELEKTRİK, SU, DOĞALGAZ TÜKETİMLERİ VE TÜKETİM HEDEFLERİ AYRICA SUNULMALIDIR.)  
• ENDÜSTRİYEL ATIK YÖNETİM PLANI
•  ATIK BEYAN FORMU VE MOTAT KAYITLARI
• KANALİZASYON/DEŞARJ İZİN BELGESİ (ISLAK İŞLEM YAPAN İŞLETMELER İÇİN)
• ATIKSU ANALİZ RAPORLARI (ISLAK İŞLEM YAPAN İŞLETMELER İÇİN)
• YER ALTI SUYU KULLANIM İZİN BELGESİ (ISLAK İŞLEM YAPAN İŞLETMELER İÇİN)
• TEHLİKELİ ATIK GEÇİCİ DEPOLAMA İZİN BELGESİ (AYDA 1 TON’DAN FAZLA TEHLİKELİ ATIK OLUŞTURAN İŞLETMELER İÇİN)

 

Sosyal uygunluk:

•  TOPRAKLAMA RAPORLARI (PARATONER, MAKİNE, TRAFO TOPRAKLAMASI, TESİSAT UYGUNLUK BELGESİ)
• PERİYODİK KONTROL RAPORLARI (FORKLIFT, VINÇ, BUHAR KAZANI, BASINÇLI KAPLAR, ASANSÖR VB)
• YANGIN EĞİTİMİ VE ACİL DURUM TATBİKATI KAYITLARI
•  İLK YARDIMCI SERTİFİKALARI
• ISG EĞİTİM KAYITLARI
•  İSG RİSK ANALİZİ RAPORU
• ACİL DURUM EYLEM PLANI, ACİL DURUM EKİP LİSTESİ, ACİL ÇIKIŞ YERLEŞİMLERİ VE GÖRSELLERİ
•  İÇME SUYU ANALİZ RAPORLARI
• Ç ORTAM ÖLÇÜM RAPORLARI
•  OPERATÖRLÜK BELGELERİ (FORKLIFT, KAZAN VB ARAÇLAR IÇIN)
• HİJYEN EĞİTİMİ SERTİFİKALARI (YEMEKHANE ÇALIŞANLARI)
• İTFAİYE RAPORU
• ADİL YAŞAM ÜCRETİ HESAPLAMA KAYITLARI
•  DİLEK VE ŞİKAYET KUTULARI İLE DİLEK VE ŞİKAYET PROSEDÜRÜ
• SOSYAL UYGUNLUK POLİTİKASI
• SOSYAL UYGUNLUK EĞİTİMİ KAYITLARI
•  İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI VE İŞYERİ HEKİMİ SÖZLEŞMELERİ
• SON AYA AİT SGK E-BİLDİRGE
• TALEP EDILEN PERSONELLERE AIT ÖZLÜK DOSYALARI (İSİMLER DENETİM SIRASINDA BELİRTİLECEKTİR)
• ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ SEÇİM TUTANAĞI

 

Kimyasal uygunluk:

• GOTS 6.0 ONAYLI BOYA VE YARDIMCI KİMYASAL LİSTESİ
• BOYARMADDE VE YARDIMCI KİMYASALLARA AİT MSDS FORMLARI
• KİMYASAL İZLENEBİLİRLİK KAPSAMINDA GOTS 6.0 ONAYLI BİR BOYA VE YARDIMCI KİMYASALA AİT FATURA VE İRSALİYE
• KONTROLÜ (DENETİM ESNASINDA BELİRLENECEKTİR)  KİMYASAL YÖNETİM SİSTEMİ PROSEDÜRÜ (ISLAK İŞLEM YAPAN İŞLETMELER İÇİN)
•  KİMYASAL KULLANIMI İLE İLGİLİ EĞİTİM VE DÖKÜNTÜ/SIZINTI TATBİKATI KAYITLARI

 

Gözetim:

• MASTER SERTİFİKA*
• SİSTEM PLAN FORMU (KAŞE VE İMZALI OLARAK)
• ORGANİK ÜRETİM PROSEDÜRÜ
• GÖRSEL LEVHA ÖRNEKLERİ
• MAKİNE TEMİZLİK KAYIT FORMLARI
• GOTS ÜRÜN ÜRETİMİ SIRASINDA KULLANILACAK DOKÜMAN ÖRNEKLERİ (İŞ EMİRLERİ, TALİMATLAR)
• İŞ AKIŞ TABLOSU, ORGANİZASYON ŞEMASI, MAKİNE PARKURU
• GOTS ÜRÜNLERİNDE KULLANILACAK ETİKET ÖRNEKLERİ
• MAMÜL ÜRÜNDE RİSK ANALİZ ÇALIŞMASI (2.4.15 MADDESİNDEKİ PARAMETRELERE GÖRE HAZIRLANACAK)
• RİSK ANALİZİNE GÖRE ORGANİK SON ÜRÜNE AKREDİTE LABORATUVAR TARAFINDAN YAPILMIŞ TEST RAPORU*
• ORGANİK ÜRÜN HASLIK TESTİ SONUÇLARI* (SONUÇLAR 2.4.14 MADDESİNDEKİ KRİTERLERE GÖRE DEĞERLENDİRİLİR)
• ALT ÜNİTELER İLE İMZALANMIŞ GOTS GEREKLİLİKLERİNİ KARŞILAYAN FASON ÜRETİM SÖZLEŞMESİ
• PROSES KAPSAMINDA KULLANILAN MAKİNELERDE BULUNAN YAĞLARA AİT TEST RAPORU (MAKİNA YAĞLARI AĞIR METAL İÇERMEMELİDİR)
•  KULLANILAN AKSESUARLARA AİT OEKO-TEX 100 CLASS 1 / CLASS 2 SERTİFİKALARI
•  AMBALAJ MALZEMELERİNİN PVC İÇERMEDİĞİNE DAİR DEKLARASYON
• SON ÜRÜN İLE TEMAS EDEN KAĞIT-KARTON İÇİN FSC, PEFC SERTİFİKALARI
• ORGANİK ÜRÜN IZLENEBILIRLIGI IÇIN GEREKLI BELGELER* (HAMMADDE GELIŞ IRSALIYESI, FATURASI, TAŞIMA SERTIFIKASI,
•  İŞ EMRI, KIMYASAL IŞLEM VE BOYAREÇETESI, BALANS TABLOSU, FATURA, SEVK IRSALIYESI TAŞIMA SERTİFİKASI)
• MASS BALANCE TABLOSU*
• İLK DENETİMDE KONVANSİYONEL BİR SİPARİŞE AİT İZLENEBİLİRLİK İÇİN BELGELER

Yukarıdaki liste kontrole hazırlık yapılmasını kolaylaştırmak amaçlı hazırlanmiştır. İşletmeler, listede yer almadığı halde kontrol sırasında talep edilen dökümanları gösterme yükümlülüğü de bulunmaktadır.