SEDEX denetim süreci konusunda oluşturulan denetim raporlaması “SMETA” olarak adlandırılmaktadır.Smeta denetim raporlaması sonucunda herhangi bir puanlama ve derecelendirme yapılmamaktadır.Firmalar için sosyal uygunluk sürecince denetmenler tarafından gözlem yapılan konularda bir raporlama yapılmaktadır. Ana (initial-periodic) denetimlerde son 12 aylık kayıtlar, firma yeni kurulmuş ise en az 3 aylık kayıtlar dikkate alınarak denetim gerçekleştirilmektedir. Raporlama süreci konusunda firmalarda not alınan uygunsuzluk başlıkları major ve minor uygunsuzluklar olarak tanımlanmakta ve uygunsuzlukların durumunu göre “desktop-review—ya da follow-up” ( masa üstü online inceleme ya da takip olarak tanımlamalar yapılmaktadır.

 

Desktop review (masa başı inceleme) olarak  tanımlama yapılan uygunsuzluklar masabaşı kapatılabilecek uygunsuzluklardır ve firmalar bu tarz uygunsuzluklar  konusunda kendi içlerinde düzenlemeler yaparak bu düzenlemelere ait dökümantasyon ya da fotoğraf gibi kanıtları denetimi gerçekleştiren firma ile paylaşarak kapatabilmektedirler.

 

Follow-up tanımlaması yapılan uygunsuzluklar konusunda  ;  firmanın düzenleyici faaliyet sürecini tamamlamasına istinaden yeniden sahada bir gözlem gerçekleştirilmesi gerektiği anlamına gelmektedir. Bu gibi uygunsuzlukları firma anlık olarak da düzeltme yapabilmektedir. Denetim esnasında bu hususu ise denetçi ile paylaşması gerekmektedir.

 

SEDEX denetimleri firmaların taleplerine göre SEDEX  member (üye olarak) ya da SEDEX non-member (üye olmadan) olarak gerçekleştirilebilmektedir. Her iki seçenek içinde denetim firması olarak SEDEX denetim raporlarınız SEDEX portal üzerine yüklemekteyiz.

 

SEDEX üyesi olarak denetimi gerçekleştirilen firmaların SEDEX portal üzerine rapor yükleme süreci tamamlandıktan sonra  firmalar SEDEX üyelik numaraları ile (SEDEX üyelik numaraları ZS-ZC harfleri ile başlamaktadır) SEDEX portal üzerinden giriş yaparak denetim raporlarını global alanda kendi müşterileri ile paylaşabilmektedirler.

  

SEDEX denetimleri 2 Pillar ve 4 Pillar olmak üzere iki türde  gerçekleştirilmektedir.

2 Pillar ve 4 Pillar denetim türü için detaylı bilgilendirmeleri aşağıdaki gibi ekli olarak bilgilerinize sunarız.

 

SEDEX 2 PILLAR

• Çalışma Standartları
• Sağlık ve Güvenlik
• Evrensel Haklar
• Yönetim Sistemleri
• Çalışma Hakkı
• Taşeronluk
• Çevre (kısaca)

 

 SEDEX 4 PILLAR

• Çalışma Standartları
• Sağlık ve Güvenlik
• Evrensel Haklar
• Yönetim Sistemleri
• Çalışma Hakkı
• Taşeronluk
• Çevre (kısaca)
• Ortam ( şirket geneli genelleştirilmiş olarak denetlenir)
• İş Ortağı

 

Sedex, organizasyonların tedarik zincirlerindeki firmaların çalışma koşullarını izlemelerini kolaylaştırmak üzere İngiliz perakendecilerce 2001 yılında kurulmuş web  tabanlı bir sistemdir. Geliştirilen SMETA İyi Uygulama İlkeleri ve rapor formatı ile üyeler yüklenen raporları daha şeffaf bir şekilde paylaşabilmektedirler. Sedex denetimi ile ilgili daha fazla bilgi için https://www.sedex.org.uk/ sitesini ziyaret edebilirsiniz. helpdesk@sedexglobal.com adresi ile yazışıp firmanın ile ilgili üyelik bilgi  durumunuzu görüşebilirsiniz.                                                                                       

1 Haziran 2017 itibarı ile SMETA 5.0 denetim formatı ve metodolojisi geçerliliğini yitirmiş olup, SMETA 6.1 denetim format ve metodolojisi kullanılacaktır.

SMETA 5.0 denetimi ile SMETA 6.1 denetimi arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır. Öncelikle denetimde sizden istenecek pek çok ek bilgiye ihtiyaç vardır. Bu bilgileri, ekte bulunan “SMETA Ön denetim soru listesi” dökümanı üzerinde doldurmanız ve bize geri dönüş yapmanız çok önemlidir.

Ayrıca, ekte bulunan “SMETA  6.1 Measurement Criteria” adlı İngilizce dökümanda, sizlerin SMETA 6.1 denetim modelinde, sorumlu olacağınız tüm konu başlıkları ve alt detayları yer almaktadır. Maalesef dökümanın Türkçe versiyonu bulunmamaktadır.

SMETA 6.1 versiyonu ile birlikte gelen temel yenilikler şunlardır ;

YENI BAŞLIKLAR :

1-      Evrensel haklar

2-      İşçi etkisi

3-      Sorumlu istihdam

4-      Arazi hakları

 

Evrensel haklar : SMETA 7.0’versiyonunda yer alması planlanan BM Sürdürülebilirlik Oluşumu’na bir adım olması açısından bir başlangıç olarak eklenmiştir.

Yönetim sistemi başlığı altında incelenir. Amaç, bu konuda farkındalık yaratmaktır. Eksiklik veya uygunsuzluk değil, “gözlem” olarak raporlanacaktır.

Bu anlamda firmada insan haklarına yönelik yazılı bir politika olmalı. Bu politika tedarikçiler ve firmanın iletişimde olduğu taraflar ile paylaşılmalı., firmada bu konuda yetkili olan bir kişi atanmış olmalıdır (atama yazısı talep edilecektir). Firma, iş paydaşlarının insan hakları üzerine olan direkt ve indirect etkilerini dökümante olarak değerlendirmelidir. İşletmeler paydaşlarının herhangi birinde insan hakları üzerinde olumsuz bir etkisi olduğunda, bu konuları ele almalı ve iyileştirme adımları atmalıdır. İşletmeler, çalışanların insane hakları ilgili ilgili şikayet ve raporlamalarına misilleme korkusu olmadan imkan verecek şeffaf bir sisteme sahip olmalıdır.

Bu anlamda, denetim sürecinde ; Firmada kim yetkilidir, firma paydaşlarının bilgisinie sahip midir, politika ve prosedürel bir altyapıya sahip midir, raporlama mekanizması var mıdır ve şikayetleri ne şekilde yönetmekdedir gibi sorulara cevap aranacaktır.

 

İşçi etkisi : Firma, işçilere yönelik istatistiksel bilgilere sahip olmalıdır. İşe devamlılık, işçi sirkülasyonu, iş kazaları istatistiksel analizleri, şikayet kayıtları ve bunların çözümlendirilebilme oranları vs. bu kapsamda tutulması gereken başlıca verilerdir. (Tümü, ekte sunulan ön ankette detaylandırılmıştır)

 

Sorumlu istihdam : Düzenli İstihdam başlığı altında yer alan “ek gerekliliklerdir”. İşçilerin zorla veya insan kaçakçılığı gibi yöntemlerle çalıştırılması açısından risk oluşturabilecek unsurların farkında olunması ve kontrol altına alınması için  oluşturulmuş bir bölümdür. Göçmen işçiler, istihdam bürolarından temin edilen işçiler, taşeronlar, firmada faaliyet gösteren ancak firmanın kendi çalışanı olmayan tüm işçi grupları bu kapsamda değerlendirilmelidir. Firmalar, işe alım süreci hakkında tam bir anlayışa sahip olmalı, işçi alımında aracı kuruluşlarda yasal ve / veya etik gerekliliklere uymalıdır. Eğer mevcut ise, göçmen işçilerin, sözleşmeli işçilerin, taşeron işçilerin, geçici işçilerin istihdamını yönetmek adına etkin bir sisteme sahip olmalıdır. Firma, istihdam kurumları veya kişileri üzerinde yeterli kontrolü sağlamalıdır. İstihdam büroları, kendilerine kayıtlı işçiler sağlamalıdır.İşçiler, işe alma sürecinin herhangi bir aşamasında, işe alma ücreti ödememelidir. İşçi sözleşmeleri, kabul edilen ödeme ve şartları istihdam sürecinde doğru olarak yansıtmalıdır, işçiler tarafından anlaşılmalı ve imzalanmalıdır.

 

Arazi hakları : Firma, fabrikanın bulunduğu arazi kullanımında yasal yolları izlemelidir. Toprak sahiplerine, arazi kullanımı için gerekli ödemeyi yapmış olmalıdır. Arazi ve yapı kullanım hakkı tapu ile tescillenmelidir. Ve firmanın bu anlamdaki uygulamaları bir politika ile desteklenmelidir.